Zrozumieć różnicę: pompy ciepła i kotły kondensacyjne

W dobie rosnącej troski o środowisko naturalne oraz wzrastających cen energii, coraz więcej osób poszukuje efektywnych i ekologicznych rozwiązań grzewczych dla swoich domów. Pompy ciepła i kotły kondensacyjne to dwie technologie, które utrzymują wysoką popularność. Obie oferują sprawdzone rozwiązania, różnią się jednak zasadą działania, efektywnością oraz wpływem na środowisko. Zrozumienie tych różnic może okazać się kluczowe dla podjęcia decyzji, która nie tylko obniży rachunki za ogrzewanie, ale także przyczyni się do ochrony zasobów naturalnych.
 

Jak działają pompy ciepła?

Pompy ciepła to urządzenia, które wykorzystują energię odnawialną z otoczenia (powietrza, wody lub gruntu) do ogrzewania pomieszczeń i wody użytkowej. Zasada ich działania opiera się na cyklu termodynamicznym, który umożliwia przenoszenie energii cieplnej z jednego miejsca do drugiego. W dużym uproszczeniu, pompy ciepła działają na podobnej zasadzie jak lodówki, ale odwrotnie – zamiast chłodzić wnętrza, ogrzewają je. Chociaż pompy ciepła w zdecydowanej większości korzystają z energii odnawialnej, potrzebują również energii elektrycznej, która jest niezbędna do zasilania sprężarki. Dzięki wysokiej wydajności z 1 kWh pobranej energii elektrycznej są w stanie pozyskać nawet 5 kWh energii cieplnej.  

Pompy dzielą się na kilka typów w zależności od tzw. dolnego źródła ciepła:

• Powietrzne pompy ciepła (powietrze/woda, powietrze/powietrze) pobierają energię z powietrza atmosferycznego.
• Gruntowe pompy ciepła (solanka/woda) wykorzystują energię zgromadzoną w ziemi. 
• Wodne pompy ciepła (woda/woda) czerpią energię z wód gruntowych lub powierzchniowych. 
   

Jak działają kotły kondensacyjne?

Kotły kondensacyjne to nowoczesne urządzenia grzewcze, które spalają gaz (najczęściej ziemny lub płynny) i maksymalnie wykorzystują energię zawartą w spalinach poprzez ich skroplenie (kondensację). W klasycznych kotłach gazowych spora część energii ucieka wraz ze spalinami. W kotłach kondensacyjnych jest ona odzyskiwana, co pozwala na uzyskanie wyższej efektywności energetycznej. Proces kondensacji polega na schładzaniu spalin do temperatury poniżej punktu rosy, co powoduje wytrącanie się pary wodnej zawartej w spalinach i uwolnienie dodatkowego ciepła. Dzięki temu kotły kondensacyjne mogą osiągać sprawność rzędu 98%, podczas gdy nowoczesny niskotemperaturowy kocioł osiąga sprawność nie większą niż 85%. 
 

Wymagania instalacyjne

Pompy ciepła

• Odpowiednie miejsce montażu – powietrzne pompy ciepła wymagają miejsca na zewnętrzną jednostkę. Pompy gruntowe wymagają dużej powierzchni działki do instalacji kolektorów poziomych lub głębokich odwiertów dla sond pionowych.
• Izolacja budynku – najlepsze efekty uzyskuje się w dobrze zaizolowanych, szczelnych budynkach, co minimalizuje straty ciepła.
• Dostęp do źródła ciepła – powietrzne pompy czerpią energię skumulowaną w powietrzu i nie wymagają instalacji tzw. dolnego źródła ciepła. Taka instalacja jest niezbędna w przypadku pomp gruntowych i wodnych. 
• Pompy ciepła są dobrym rozwiązaniem m.in. w przypadku budynków pozbawionych dostępu do sieci gazowej. Coraz częściej wybierane są również jako alternatywa dla kotłów kondensacyjnych. Mogą także współpracować np. z istniejącymi kotłami gazowymi, tworząc instalację hybrydową, co sprawdza się szczególnie w przypadku modernizowanych budynków. W nowych domach system hybrydowy tworzy się najczęściej łącząc pracę pompy ciepła z instalacją fotowoltaiczną. 

Kotły kondensacyjne

• Podłączenie do sieci gazowej – instalacja kotła kondensacyjnego wymaga przyłącza do sieci gazowej lub miejsca na działce na zbiornik z gazem płynnym.
• Odpowiednie odprowadzanie spalin – konieczne jest zastosowanie przewodów kominowych odpornych na działanie kwaśnych skroplin.
• System odprowadzania kondensatu – skropliny powstające podczas pracy kotła muszą być odpowiednio odprowadzane, zazwyczaj do kanalizacji.
   

Porównanie pomp ciepła i kotłów kondensacyjnych

Efektywność i koszty eksploatacji

Pompy ciepła są bardzo efektywne, zwłaszcza w dobrze zaizolowanych budynkach. Ich współczynnik efektywności (COP) może wynosić nawet 4-5, co oznacza, że z 1 kWh energii elektrycznej mogą dostarczyć 4-5 kWh ciepła. Koszty eksploatacji są niskie, szczególnie w porównaniu z tradycyjnymi kotłami na paliwa kopalne. Pompy ciepła mogą być zasilane energią wyprodukowaną z fotowoltaiki, co dodatkowo przyczynia się do redukcji kosztów ogrzewania tymi urządzeniami.

Kotły kondensacyjne również są efektywne. Jednak koszty eksploatacji mogą być wyższe ze względu na ceny gazu. Kotły są jednak często tańsze w instalacji w porównaniu do pomp ciepła, zwłaszcza w budynkach, które już mają podłączenie do sieci gazowej.

Ekologia

Pompy ciepła są bardziej przyjazne dla środowiska, ponieważ podczas swej pracy nie emitują spalin ani innych zanieczyszczeń. Korzystają z energii odnawialnej, co nie przyczynia się również do wyczerpywania naturalnych zasobów. Pompy ciepła współpracujące z domową instalacją fotowoltaiczną mogą pracować w 100% ekologicznie.

Kotły kondensacyjne, mimo wysokiej efektywności, wciąż bazują na spalaniu paliw kopalnych, co wiąże się z emisją CO2. Są jednak znacznie bardziej ekologiczne od tradycyjnych kotłów niekondensacyjnych oraz węglowych. W porównaniu z tymi ostatnimi emitują niemal 30-krotnie mniej pyłów zawieszonych, takich jak PM2.5 i PM10, które są składnikami smogu.

Komfort użytkowania

Pompy ciepła są ciche i praktycznie bezobsługowe. Jako jedyne urządzenia mogą zapewniać zarówno ogrzewanie domu i wody użytkowej, jak i chłodzenie wnętrz.

Kotły kondensacyjne również pracują praktycznie bezobsługowo. Tak jak w przypadku pomp ciepła, systemem grzewczym bazującym na kotle kondensacyjnym można sterować wygodnie za pomocą aplikacji mobilnej, praktycznie z dowolnego miejsca. 
 

Podsumowanie

Wybór między pompą ciepła a kotłem kondensacyjnym zależy od wielu czynników, takich jak specyfika budynku i jego zapotrzebowanie na ciepło, dostępność źródeł energii oraz preferencje użytkowników. Pompy ciepła oferują wyższą efektywność i mniejsze koszty eksploatacji, ale wymagają większych nakładów inwestycyjnych (te można jednak zredukować korzystając z dostępnych programów dofinansowania do zakupu i montażu pomp ciepła). Kotły kondensacyjne są bardziej przystępne cenowo przy instalacji i łatwiejsze do zintegrowania w istniejących budynkach z dostępem do sieci gazowej, ale wiążą się z wyższymi kosztami eksploatacji.

Oba rozwiązania mają swoje zalety i wady, dlatego ważne jest dokładne przeanalizowanie wszystkich aspektów przed podjęciem decyzji o wyborze systemu grzewczego dla swojego domu. 

Skorzystaj z pomocy specjalistów Viessmann, którzy przygotują indywidualną i przede wszystkim niezobowiązującą wycenę systemu grzewczego dla Twojego domu, dostosowaną do potrzeb budynku oraz jego mieszkańców: