Dyrektywa EPBD a polski rynek grzewczy – co zmieni się w systemach ogrzewania do 2030 roku?
Zmiany wprowadzone przez dyrektywę EPBD znacząco wpłyną na sektor grzewczy oraz użytkowników końcowych, którzy będą musieli dostosować się do nowych zasad stopniowego odchodzenia od paliw kopalnych i dążenia do bezemisyjności budynków. Niezaprzeczalnym skutkiem tych regulacji będzie wzrost inwestycji w bardziej ekologiczne i energooszczędne rozwiązania oparte na odnawialnych źródłach energii.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1275 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) wprowadza szereg istotnych zmian, które wpłyną na polski rynek grzewczy do 2030 roku. Celem tych regulacji jest poprawa efektywności energetycznej budynków oraz dążenie do ich dekarbonizacji, co ma kluczowe znaczenie w kontekście walki ze zmianami klimatycznymi.
Klasyfikacja energetyczna budynków od 2026 r.
Jednym z głównych założeń dyrektywy EPBD jest wprowadzenie jednolitej klasyfikacji energetycznej budynków. W Polsce planowane jest wdrożenie rozporządzenia określającego nową metodologię wyznaczania charakterystyki energetycznej budynków oraz świadectw energetycznych. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. Wówczas podział budynków ze względu na klasę efektywności energetycznej będzie się mieścił w przedziale od A+ do G. Taka klasyfikacja będzie obowiązywać we wszystkich krajach partnerskich, co pozwoli ułatwić tworzenie jednolitej bazy danych dla całej UE. Klasyfikacja opierać się będzie na wskaźniku EP, który określa zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną.
Graniczne wartości wskaźnika EP dla poszczególnych klas w przypadku budynków jednorodzinnych przedstawiać się będą następująco:
- Klasa A+ EP ≤ 0 kWh/m²/rok
- Klasa A EP do 63 kWh/m²/rok
- Klasa B EP od 64 do 75 kWh/m²/rok
- Klasa C EP od 76 do 94 kWh/m²/rok
- Klasa D EP od 95 do 113 kWh/m²/rok
- Klasa E EP od 114 do 131 kWh/m²/rok
- Klasa F EP od 132 do 150 kWh/m²/rok
- Klasa G EP powyżej 150 kWh/m²/rok
Klasa A+ będzie przypisywana budynkom o zerowym lub ujemnym zapotrzebowaniu na energię. Co ważne, budynki klasy A+ i A muszą charakteryzować się zerową emisją dwutlenku węgla z paliw kopalnych w miejscu, w którym są zlokalizowane.
Wprowadzenie tych klas zapewni łatwo dostępną informację o energetycznym standardzie budynków. Chodzi również o to, aby do zasilenia budynku w energię na potrzeby ogrzewania, klimatyzacji, wentylacji i przygotowania ciepłej wody, zużywano jak najmniej nieodnawialnej energii, czyli wykorzystano minimalną ilość paliw kopalnych. Budowa domu czy modernizacja budynku do wyższej klasy energetycznej będzie wymagała zwiększenia udziału OZE w pokryciu potrzeb energetycznych domu. Przełoży się to zatem na jeszcze większe zainteresowanie systemami grzewczymi bazującymi na OZE.
Zużycie energii w budynkach
Zgodnie z dyrektywą EPBD państwa członkowskie mają zapewnić również, aby średnie zużycie energii pierwotnej ogółu zasobów budynków mieszkalnych zmniejszyło się do 2030 r. o co najmniej 16 % w porównaniu z 2020 r.
Co kluczowe, wszystkie nowo powstające budynki w UE od 2030 r. mają być bezemisyjne, przy czym budynki będące własnością instytucji publicznych muszą spełniać ten warunek od roku 2028. Już istniejące budynki będą musiały uzyskać ten standard do 2050 r. Aby spełnić to założenie w Polsce będzie musiało zostać poddanych termomodernizacji 7-7,5 mln obiektów, co będzie się również wiązać z wymianą 6,5-6,9 mln nieefektywnych energetycznie i emisyjnych źródeł ciepła. Aby temu sprostać roczne tempo modernizacji w Polsce zostało przyjęte na dużo wyższym poziomie (3,8 %) w porównaniu do pozostałych państw UE (obecnie waha się ono w poszczególnych państwach od 0,4 do 1,2%).
Wsparcie dla odnawialnych źródeł energii i systemów hybrydowych
Od 1 stycznia 2025 r. państwa członkowskie UE powinny zaprzestać udzielania zachęt finansowych dla instalacji indywidualnych kotłów zasilanych paliwami kopalnymi. Główny wyjątek stanowią kotły zasilane paliwami kopalnymi, które nie stanowią samodzielnego źródła ciepła, lecz pracują w instalacji hybrydowej o znacznym udziale energii ze źródeł odnawialnych, np. w połączeniu z pompą ciepła. Określenie, jaki udział energii odnawialnej w hybrydowych systemach grzewczych będzie uznawany za "znaczny", należy do kompetencji państw członkowskich. Oznacza to, że wsparcie finansowe w postaci dofinansowań będzie ograniczone głównie do rozwiązań opartych na odnawialnych źródłach energii lub systemach hybrydowych.
Wyzwania i perspektywy dla polskiego rynku grzewczego
Planowane zmiany wynikające z dyrektywy EPBD znacząco wpłyną na polski rynek grzewczy, przyspieszając transformację w kierunku niskoemisyjnych i energooszczędnych rozwiązań. Nowe wymagania dotyczące klasyfikacji energetycznej budynków oraz ograniczenie wsparcia dla systemów opartych na paliwach kopalnych wymuszą rosnące zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii, takimi jak pompy ciepła, systemy hybrydowe czy fotowoltaika. Kluczowe będzie również tempo modernizacji budynków – w Polsce konieczne będzie wymienienie milionów przestarzałych źródeł ciepła, co stworzy ogromne wyzwania, ale i szanse dla branży grzewczej. Rynek będzie musiał dostosować się do rosnącego zapotrzebowania na nowoczesne technologie i usługi związane z termomodernizacją, co może skutkować dynamicznym rozwojem sektora oraz wzrostem inwestycji w innowacyjne rozwiązania. Dostosowanie się do nowych wymogów będzie wymagało zaangażowania zarówno ze strony władz, jak i właścicieli budynków, ale może przynieść długoterminowe korzyści dla środowiska i gospodarki.
